Alkol Bağımlılığında Ayıklık Döneminde Beyinde Yapısal ve Fonksiyonel Düzelmeler

Abstract

Amaç: Alkolizm beyinde serebral hacim kaybının ve nöropsikolojik bozulmaların eşlik ettiği beyaz ve gri madde hasarına yol açar. Ancak alkol kesilmesi ve ayıklık (sobriety) döneminin ilk günlerinden itibaren serebral hacim kaybı, metabolik ve nöropsikolojik bozukluklar kısmen de olsa geri dönüşümlüdür. Yöntem: Bu gözden geçirme yazısında alkol bağımlılığında ayıklık döneminde beyinde izlenen yapısal ve fonksiyonel düzelmeler ele alınmış ve konuyla ilgili çalışmalar özetlenmiştir. Bulgular: Nörogenezde artış, kolin düzeyinde yükselme, gri ve beyaz cevherde büyüme, beyin devrelerinde reorganizasyon, yeni nöronların oluşumu ve ventriküllerde küçülmenin yanı sıra nörogenezin artmasına paralel olarak yürütücü işlevlerde, bellek ve dikkatte düzelme, davranışsal kontrol ve duygudurumda iyileşme de izlenir. Araştırmalar ayıklık döneminde düzenli fiziksel egzersiz programı uygulanması ile nörogenezin hızlanabileceğini düşündürmektedir. Sosyal içicilik ya da yasal sınırlar içindeki düşük miktarlarda alkol kullanımının da nörogenez üzerine olumsuz etkiler gösterdiğini bildiren çalışmalar, alkol bağımlılığı sonrasında beyin işlevleri zarar görmüş kişilerin ayıklık döneminde alkolden tamamen uzak durmalarının önemini göstermektedir. Sonuç: Ayıklık döneminde izlenen nöronal düzelmenin mekanizmalarının anlaşılması ile beyin rejenerasyonuna ait bir model geliştirilebilecek ve gelecekte diğer nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde yol gösterici olabilecektir.