Çevresel Aciller

Abstract

GİRİŞ İnsan vücut ısısı 37°C kadardır ve gün içinde vücut sıcaklığındaki değişimler 0,6°C’yi aşmaz. Vücut sıcaklığını ayarlayan merkez hipotalamustadır. Hipotalamustaki bu merkez bir termostat gibi çalışır. Vücutta ısı yapımı ve kaybını dengeleyerek, vücut ısısını düzenler. Hipotalamik termostatın ayar noktası 37,1 °C dir. Vücudun iç sıcaklığı koltuk altı sıcaklığından daha yüksek bir, beyin sıcaklığı da vücudun iç sıcaklığı kabul edilir. Beyin sıcaklığı 37,1 derecenin altına düşerse hipotalamustaki, ısı üretimini sağlayan ve aynı zamanda ısı kaybını engelleyen mekanizmalar devreye sokulur. Vücut sıcaklığı bu derecenin üstüne çıkarsa, ısı üreten mekanizmaların durdurulup ısı kaybına yol açan mekanizmaların çalıştırılması sağlanır. Isı yükseldiğinde; vazodilatasyon, terleme ve ısı üretiminin azaltılması ile vücut ısısı düşürülmeye çalışılırken, ısı düştüğünde; vazokonstrüksiyon, titreme, piloereksiyon (derideki tüyler dikleşerek yalıtkan bir tabaka oluşur, terleme azalır) ve metabolizma hızının arttırılması ile vücut ısısı yükseltilmeye çalışılır. Deri yoluyla vücuttan ısı kaybı aşağıdaki mekanizmalarla sağlanır 1. Işınım (radyasyon): Kızılötesi ışınlarla kayıp demektir. Koyu giysiler ısıyı emerken, açık giysiler yansıtır. 2. İletim (kondüksiyon): Cisimlere ve havaya temas ile vücuttan ısı kaybedilmesidir. 3. Konveksiyon (yansıma ): Isınan havanın vücuttan uzaklaştırılmasına konveksiyon denir. Van- tilatör ve rüzgâr konveksiyon ile ısı kaybına sebep olur. 4. Buharlaşma (evaporasyon): Deri ve akciğerlerden (600-700 ml/gün) farkedilmeden su buharlaşır. Doğuştan ter bezleri olmayanlar soğuğa adapte olabilirken, tropikal sıcaklıklarda buharlaşma yoluyla soğutma mekanizmaları olmadığı için sıcak çarpmasından ölebilirler.