Stres, Anksiyete ve Fonksiyonel Gastrointestinal Bozukluklar

Abstract

Stresin fonksiyonel gastointestinal sistem bozukluklarında major bir rolü vardır. Bu durumun en tipik örneği irritabl barsak sendromudur. Akut ya da kısa süreli strese gastrointestinal sistem yanıtı, gastrik boşalmanın gecikmesi ve kolonik geçişin uyarılması şeklindedir. CRF2 reseptörleri, üst kısımdaki inhibisyona aracılık ederken, CRF1 alt kısımda kolonik ve anksiyojenik yanıttan sorumludur. Visseral hipersensitivite emosyonel motor sistem tarafından yönetilmekte, en belirgin rolü amigdala oynamakta ve mukozal mast hücrelerinde ortaya çıkmaktadır. Fakat fonksiyonel gastrointestinal yakınmaları olan kişilerde motilite yanıtının, sağlıklı bireylerden nasıl farklılaştığı, bu durumun otonom sinir sistemindeki bir yetersizlikten mi yoksa artmış bir stres duyarlılığından mı kaynaklandığı yeterince anlaşılmış değildir. Beyin-gastrointestinal sistem ekseninde negatif emosyon belirti sıklığı ve şiddeti ile ilişkilidir. Amerikan Gastroentereloglar Birliği, yaşam kalitesi ile yakından ilişkili ve tedavisi oldukça güç olan gastrointestinal bozuklukların belirtilerini, boyutsal olarak bir araya getirmiş, ‘’Gastrointestinal Distres’’ başlığı altında yeniden yorumlamıştır. Bu yorum gastrointestinal distres olarak tanımlanan durumu, fiziksel, emosyonel ve davranışsal bileşenleri olan bir bozukluk olarak, adeta bir anksiyete bozukluğu gibi ele almaktadır. Fiziksel bileşen, ağrı, gaz ve defekasyon sorunları, bilişsel bileşen, dışsal odakların kontrolü, katastrofizasyon ve beklenti anksiyetesi, emosyonel bileşen ise bedensel anksiyete, hipervijilans ve gastrointestinal uyaranlardan kaçınma şeklinde tanımlanmıştır.