Orta okul öğrencilerinde aile ortamı, yeme tutumu ve obezite durumları arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin yaşamış oldukları aile ortamları, yeme tutumları ve obezite durumları cinsiyet, sınıf düzeyi ve sosyoekonomik düzeyleri yönünden incelenmiştir. Araştırma ilişkisel tarama yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma Kocaeli ili İzmit merkez ortaokullarında okuyan 11-14 yaş grubundaki 565 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama amacıyla öğrencilere Aile Ortamı Ölçeği ve Yeme Tutumu Testi uygulanmıştır. Ayrıca öğrencilerin boy ve ağırlıkları araştırmacı tarafından ölçülmüştür. Beden Kitle İndeksi (BKİ)’nin hesaplanmasında bireyin vücut ağırlığının (kg), boy uzunluğunun (m cinsinden) karesine (BKİ=kg/m²) bölünmesi formülü kullanılmıştır. Öğrencilerin Beden Kitle İndeksi (BKİ) değerleri cinsiyete ve yaş aralığına göre Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nün 2007 yılı referans değerleri ile karşılaştırılarak gruplandırılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için korelasyon analizi ve normallik sınaması için de Kolmogoroy- Smirnov testinden yararlanılmıştır. Ayrıca t-testi ve tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda obez olanların oranı kızlarda %22, erkeklerde ise %11 bulunmuştur. Denetim puanları yüksek öğrencilerin bozuk yeme davranışı, birlik beraberlik puanı yüksek öğrencilerde ise normal yeme davranışı gösterdikleri sonucuna varılmıştır. Cinsiyet değişkenine göre aile ortamı ve yeme tutumu incelendiğinde birlik beraberlik boyutunda kızlar lehine, denetim boyutunda ise erkekler lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Ayrıca bu çalışmada yüksek sosyoekonomik yapının obeziteyi ve anormal yeme davranışını etkilediği sonucuna varılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler ışığında aile ortamının anormal yeme davranışı üzerinde etkili olduğu, cinsiyetin ve sosyoekonomik düzeyin anormal yeme davranışları ve obezite için risk faktörü olduğu düşünüldüğünde ailelerle yapılacak aile içi ilişkileri geliştirici çalışmaların düzenlenmesi büyük önem taşıyacaktır. Bu yönde yapılacak çalışmaların bozuk yeme davranışlarını klinik düzeye taşımadan, önemli ölçüde önleyeceği düşünülmektedir.