Duygu Dışavurum Tarzlarının Kavramsallaştırılması ve Ölçümü: Bir Envanter Geliştirme Çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, insanların mutluluk, üzüntü ve öfke duygusunu yaşamaları sonrasında, ikili etkileşimlerinde kendilerine o duyguyu yaşatan kişiye karşı sergiledikleri sözel ve sözel olmayan dışavurum tarzlarını belirlemede kullanılabilecek bir envanter geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda üç çalışma gerçekleştirilmiştir. Üç temel duygunun dışavurum tarzlarının belirlenmesi amacıyla önsel (a priori) kavramsallaştırılması temeline dayanarak oluşturulan madde havuzlarına yapılan açıklayıcı faktör analizi sonuçları, önsel olarak öngörülen bazı dışavurum tarzlarının bir araya geldiğini bazılarının da ayrıştığını göstermiştir. Her bir duygunun dışavurum tarzlarına ilişkin alt ölçekleri ile ilgili değerler, iç tutarlık ve test-tekrar test güvenirlikleri ortaya çıkan duygu dışavurum tarzlarının önemli ve anlamlı olduğunu göstermektedir. Hem üç farklı duygunun alt ölçeklerinin arasındaki korelasyonlar hem de söz konusu alt ölçekler ile Suçluluk-Utanç Ölçeği ve Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin bazı alt boyutları arasındaki korelasyonlar ölçeklerin geçerliğine ilişkin kanıtlar sunmaktadır. Doğrulayıcı faktör analizi bulguları, mutluluk ve üzüntü dışavurumu için açımlayıcı faktör analizleriyle ulaşılan faktöriyel yapıların doğrulandığını; öfke dışavurumunda ise sadece Erteleme alt ölçeğinin işlemediği bilgisini sunmaktadır